Ćwiczenia z fizjologii człowieka

rok wydania: 2008 stron: 216 format: B5 oprawa: miękka \"Ćwiczenia z fizjologii człowieka\" są poszerzoną i uzupełnioną wersją \"Przewodnika do ćwiczeń z fizjologii człowieka\", którego dwa wydania (I w 2000 r. i II w 2004 r.) ukazały się nakładem Wydawnictwa SGGW. Zakres treści tej publikacji w stosunku do pierwowzoru został rozszerzony o opis kilku ćwiczeń z zakresu fizjologii przewodu pokarmowego. Dokonano również zmian w opisie niektórych ćwiczeń będących wynikiem kilkuletniej praktyki zajęć ze studentami. Skrypt jest przeznaczony dla studentów II roku studiów stacjonarnych i niestacjonarnych Wydziału Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji SGGW, zarówno dla kierunku technologia żywności i żywienie człowieka, jak i kierunku dietetyka. Zawiera ćwiczenia dotyczące funkcjonowania poszczególnych układów wchodzących w skład organizmu ludzkiego: układu nerwowego i narządów zmysłów, mięśni szkieletowych i gładkich, przewodu pokarmowego, układu hormonalnego, oddechowego, wydalniczego, sercowo-naczyniowego, rozrodczego oraz fizjologii krwi i fizjologii wysiłku fizycznego. SPIS TREŚCI: Wstęp 11 Fizjologia układu nerwowego 13 Wiadomości ogólne 13 Wirtualny program komputerowy SimNerv 14 Wetlands 15 Pobieranie materiału do badań 15 Praca w laboratorium wirtualnym 16 Zadania do wykonania 18 Zależność amplitudy potencjału czynnościowego od amplitudy bodźca 19 Okres refrakcji bezwzględnej i względnej potencjału czynnościowego ... 20 Szybkość przewodzenia potencjału czynnościowego 22 Polarność potencjału czynnościowego 23 Chronaksja i reobaza 23 Stymulacja anodowa 24 Badanie reakcji odruchowych 25 Odruchy na rozciąganie 26 Odruch kolanowy 27 Odruch ze ścięgna Achillesa 28 Odruch z mięśnia dwugłowego ramienia 28 Odruch z mięśnia trójgłowego ramienia 28 Odruchy obronne 28 Odruch zginania 28 Odruch podeszwowy 28 Odruchy źreniczne 29 Odruch na światło 29 Odruch na ciemność 29 Odruch na bliskość – akomodacyjno-konwergencyjny 29 Odruchy wyzwalane z narządu równowagi 30 Odruch przedsionkowo-oczny 30 Odruchy przedsionkowo-rdzeniowe 30 Próba Romberga 30 Test marszu 30 Doświadczenie Barany’ego 31 Fizjologia narządów zmysłów 31 Czucie skórne 31 Czucie dotyku 31 Czucie umiejscowienia 33 Czucie ciepła i zimna 33 Czucie smaku i węch 35 Rozmieszczenie receptorów smakowych na języku 35 Badanie progu odczuwania i identyfikacji zapachu 36 Zależność między zmysłami smaku i węchu 37 Zmysł słuchu 38 Badanie przewodzenia fal dźwiękowych 39 Próba Rinnego 39 Próba Webera 40 Badanie ostrości słyszenia 40 Lokalizacja źródła dźwięku 40 Zmysł wzroku 42 Akomodacja oka 42 Ostrość wzroku 43 Pole widzenia 44 Widzenie barw 45 Plamka ślepa 46 Fizjologia układu hormonalnego 48 Hormonalna regulacja metabolizmu węglowodanów 48 Pomiar poziomu glukozy we krwi 50 Zadania do wykonania 52 Wykonanie i interpretacja krzywej glikemicznej 52 Wpływ rodzaju węglowodanów na glikemię poposiłkową 52 Wpływ insuliny i adrenaliny na stężenie glukozy we krwi 53 Wydzielanie hormonu wzrostu 54 Test hipoglikemii poinsulinowej 54 Regulacja procesów rozrodczych 54 Określane faz cyklu płciowego u myszy 54 Oznaczanie faz cyklu menstruacyjnego u kobiety na podstawie badań cytohormonalnych 56 Określenie fazy cyklu menstruacyjnego u kobiety na podstawie obrazu mikroskopowego próbki śliny 57 Wpływ czynników środowiska na komórki rozrodcze samców 58 Fizjologia mięśni szkieletowych 60 Wiadomości ogólne 60 Wirtualny program komputerowy SimMuscle 62 Wetlands 63 Przygotowanie preparatu 63 Praca w laboratorium wirtualnym 64 Zadania do wykonania 65 Skurcz pojedynczy izotoniczny/izometryczny 65 Skurcz podwójny izotoniczny/izometryczny 67 Skurcz tężcowy izotoniczny/izometryczny 68 Rozciąganie mięśnia w stanie spoczynku 70 Krzywa maksymalnych wartości izotonicznych/izometrycznych 70 Zależność Hilla 72 Zmęczenie mięśnia 72 Badanie mięśni szkieletowych in vivo 74 Zmęczenie mięśni u człowieka 74 Czynność bioelektryczna mięśni człowieka 74 Fizjologia mięśni gładkich 76 Wiadomości ogólne 76 Wirtualny program komputerowy SimVessel 77 Pobieranie materiału do badań 78 Przygotowanie roztworów 79 Praca w laboratorium wirtualnym 80 Zadania do wykonania 83 Aktywność spontaniczna i indukowana przez obciążenie mięśnia 83 Wpływ układu nerwowego na aktywność skurczową mięśni gładkich 84 Antagonizm czynnościowy przywspółczulnego i współczulnego układu nerwowego 85 Hamowanie kompetycyjne 87 Blokowanie sprzężenia elektromechanicznego 88 Fizjologia układu krążenia 91 Fizjologia mięśnia sercowego 91 Wirtualny program komputerowy SimHeart 92 Pobieranie materiału do badań 93 Przygotowanie roztworów 93 Praca w laboratorium wirtualnym 95 Zadania do wykonania 98 Spontaniczna aktywność skurczowa mięśnia sercowego 98 Działanie inotropowe i chronotropowe adrenaliny 98 Antagonizm czynnościowy adrenaliny i acetylocholiny 99 Hamowanie kompetycyjne 101 Działanie blokera receptorów α- i β-adrenergicznych 101 Działanie blokera receptorów cholinergicznych 102 Blokowanie sprzężenia elektromechanicznego 104 Działanie glikozydów nasercowych 105 Badanie czynności serca in vivo 107 Osłuchiwanie tonów serca u człowieka 107 Prądy czynnościowe serca u człowieka – elektrokardiogram 108 Charakterystyka parametrów hemodynamicznych układu krążenia 112 Pomiar ciśnienia tętniczego krwi metodą osłuchową 112 Badanie tętna metodą palpacyjną 114 Obliczanie objętości wyrzutowej, pojemności minutowej i maksymalnej częstości akcji serca 115 Badanie ciśnienia krwi i tętna w mikrokrążeniu 116 Ocena sprawności adaptacyjnej i wydolności układu krążenia 118 Próba ortostatyczna Martineta 118 Próba ortostatyczna Cramptona 120 Funkcje termoregulacyjne naczyń włosowatych 121 Fizjologia krwi 122 Oznaczanie parametrów hematologicznych krwi 122 Oznaczanie liczby hematokrytowej 122 Oznaczanie stężenia hemoglobiny 122 Określanie ilości erytrocytów 123 Różnicowanie barwionych rozmazów krwi 125 Badanie właściwości krwi 126 Wyznaczanie czasu krwawienia i krzepnięcia 126 Wpływ jonów wapnia na krzepnięcie krwi 127 Badanie właściwości buforowych krwi 127 Oznaczanie grupy krwi i czynnika Rh 128 Komputerowy program symulacyjny „Blood Physiology” 130 Methods 130 Oznaczanie liczby hematokrytowej („Packed cell volume”) 130 Obliczanie ilości erytrocytów w mm krwi („Red cell count”) 131 Kolorymetryczne oznaczanie stężenia hemoglobiny („Haemoglobin concentration”) 132 Analiza różnych typów anemii 133 Oznaczanie grupy krwi i czynnika Rh 136 Fizjologia układu oddechowego 138 Mechanika oddychania 138 Określenie typu oddychania 140 Badania czynnościowe układu oddechowego 140 Objętości i pojemności statyczne, częstość oddychania i wentylacja minutowa płuc 141 Objętości i pojemności dynamiczne 144 Spirometria 147 Profil wentylacji i test VC 149 Test FVC 149 Test MVV 149 Ocena sprawności wentylacyjnej płuc 154 Pomiar spoczynkowych parametrów oddechowych – profil wentylacji (wzorzec oddechowy) i test VC 156 Pomiar dynamicznych parametrów oddechowych – test FVC 157 Ocena czynności mięśni oddechowych 158 Regulacja oddychania 158 Wpływ hiperwentylacji na głębokość i częstość oddychania 159 Fizjologia wysiłku fizycznego 160 Wpływ wysiłku fizycznego na wybrane parametry fizjologiczne 160 Wpływ wysiłku fizycznego na ciśnienie tętnicze krwi, tętno, objętość wyrzutową serca i pojemność minutową serca 160 Kinetyka zmian parametrów układu krążenia wywołanych wysiłkiem fizycznym 161 Zmiany adaptacyjne w układzie sercowo-naczyniowym pod wpływem wysiłku fizycznego różnego typu 162 Wysiłek szybkościowy 162 Wysiłek wytrzymałościowy 163 Wysiłek siłowy 163 Określanie wydolności układu krążenia i kondycji fizycznej na podstawie testów wysiłkowych 163 Próba Ruffiera 164 Próba harwardzka 164 Zmiany adaptacyjne w układzie oddechowym pod wpływem wysiłku fizycznego różnego typu 165 Określanie wysiłkowego wydatku energetycznego na podstawie pomiarów tętna i ciśnienia tętniczego krwi 166 Wpływ wysiłku fizycznego na temperaturę ciała człowieka 168 Fizjologia układu pokarmowego 169 Hormonalna regulacja funkcji przewodu pokarmowego 169 Fizjologia trawienia 171 Trawienie skrobi w jamie ustnej 172 Wykrywanie obecności enzymu amylolitycznego w ślinie – etapy trawienia skrobi 173 Wpływ temperatury na aktywność α-amylazy ślinowej 174 Wpływ jonów chlorkowych na aktywność α-amylazy ślinowej 175 Wpływ pH na aktywność α-amylazy ślinowej 175 Trawienie białka w żołądku 176 Wpływ formy substratu i odczynu środowiska na aktywność pepsyny 176 Wpływ temperatury i pH na działanie pepsyny 178 Trawienie skrobi w jelicie cienkim 179 Wykrywanie obecności enzymu amylolitycznego w soku trzustkowym – etapy trawienia skrobi 179 Wpływ temperatury na aktywność α-amylazy trzustkowej 180 Wpływ jonów chlorkowych na aktywność α-amylazy trzustkowej 181 Trawienie białka w jelicie cienkim 182 Wpływ formy substratu i odczynu środowiska na aktywność trypsyny 182 Trawienie tłuszczu w jelicie cienkim 185 Wykrywanie obecności lipazy w soku trzustkowym – enzymatyczna hydroliza tłuszczu mleka 185 Właściwości żółci i jej działanie na tłuszcze 185 Obniżanie napięcia powierzchniowego przez żółć 186 Wpływ czynników mechanicznych, odczynu środowiska i żółci na emulgację tłuszczu 186 Fizjologia wchłaniania 187 Program komputerowy Intestinal Absorption – „Wchłanianie heksoz i aminokwasów obojętnych” 187 Wprowadzenie 187 Zależność wchłaniania od jonów sodowych 188 Interakcje między transportem heksoz i aminokwasów 188 Metody 189 Przygotowanie odwróconych woreczków 189 Metody pomiaru 190 Symulacja z wykorzystaniem metody bezpośredniej 191 Symulacja z wykorzystaniem metody pośredniej 191 Zadania do wykonania 192 Doświadczenia kontrolne 192 Wchłanianie płynu i składników pokarmowych 192 Wchłanianie płynu 193 Wchłanianie glicyny, metioniny i galaktozy 193 Doświadczenia właściwe 194 Zależność od jonów sodowych 194 Interakcje między składnikami pokarmowymi 194 Doświadczenia podstawowe 194 Badania mechanizmu interakcji 195 Wpływ energii 195 Wpływ czasu 195 Stosunek T/M 195 Efekt florydzyny 196 Kinetyka współzawodnictwa między systemami 196 Utrwalanie pojęć związanych z funkcjonowaniem układu pokarmowego 197 Edukacyjna gra w karty 197 Szarady 197 Fizjologia układu wydalniczego 198 Wiadomości ogólne 198 Skład i właściwości moczu 200 Właściwości fizyczne moczu 201 Dobowa ilość moczu (diureza) 201 Barwa moczu 201 Przejrzystość moczu 201 Odczyn moczu (pH) 202 Ciężar właściwy (gęstość względna) moczu 202 Skład chemiczny moczu prawidłowego 203 Składniki organiczne moczu 203 Mocznik 203 Amoniak 203 Kreatynina 204 Kwas moczowy 204 Składniki nieorganiczne moczu 204 Skład moczu patologicznego 204 Białko 205 Glukoza 205 Związki ketonowe 205 Krew 206 Barwniki żółciowe 206 Bilirubina 206 Urobilinogen 207 Azotyny 207 Leukocyty 208 Analiza moczu ludzkiego 208 Zadania do wykonania 208 Mocz „własny” 208 Badanie właściwości fizycznych moczu „własnego” 208 Badanie składników chemicznych i obecności krwinek w moczu „własnym” 209 Cl– 209 PO43– 209 Kwas moczowy 209 Kreatynina 209 Testy paskowe 210 Badanie osadu moczu „własnego” 211 Mocz „patologiczny” 211 Badanie właściwości fizycznych moczu „patologicznego” 211 Badanie składników chemicznych i obecności krwinek w moczu „patologicznym” 212 Określanie wielkości przestrzeni wewnątrzkomórkowej 213 Piśmiennictwo 215