Różne

Historia Żydów Imielina.

 Po wielkich trudach udało mi się doprowadzić do końca historię sudeckich schronisk turystycznych. Czy to są już wszystkie schroniska na opisywanym terenie? Trudno odpowiedzieć. Szczególnie, jeśli chodzi o schroniska, które działały z końcem XIX i na początku XX wieku. Wiadomości o nich są bardzo ubogie. Nie zachowały się też zdjęcia tych obiektów.

z Przedmowy

Zarys Dziejów nie pretenduje do miana naukowego opracowania historycznego, lecz jest wielotematyczną opowieścią ukazującą różnorakie wątki tworzące sugestywny obraz przeszłości. Jest to książka dla każdego, nawet nieprzygotowanego czytelnika. To panorama starych, rudzkich dzielnic od średniowiecza do 1959 roku. Adresowana jest nie tylko do miłośników historii regionu, lecz także do nauczycieli, a poprzez nich do młodego pokolenia, któremu poznanie dawnych stron rodzinnych, życia i pracy minionych pokoleń,
pozwoli lepiej zrozumieć przeszłość. Układ książki podobny jest do pierwszej części. Dzielnice opisywane są z perspektywy poszczególnych ulic.
Bernard Kopiec

Inspiracją napisania tej książki i były artykuły i filmy o Sokołowsku. We wszystkich publikacjach jest doskonal napisana historia Sokołowska do 104.5 roku. Powojenna historia zaczyna się dopiero w 1956 roku, gdy dyrektorem sanatorium w Sokołowsku został Stanisław Domin. Nikt nawet nie wspomniał o jego poprzedniku, którym był dr Stefan Tarka. Nie zdołałem dokładnie ustalić kiedy zaczął pracować w Sokołowsku. Prawdopodobnie było to z początku 1951 roku. Pracował tam razem z żoną Stanisławą, która także była ftyzjatrą. Był kolejnym dyrektorem sanatorium Sokołowsku gdy Służba Zdrowia przejęła uzdrowisko. Nie udało mi się ustalić jego poprzedników. Nie znalazłem nikogo .kto by znał powojenne dzieje sanatorium do 1956 roku. W Sokołowsku byłem na leczeniu w i latach 1954-1955 i bardzo dobrze pamiętam tamte czasy. Uzdrowisko było doskonale zagospodarowanie i dobrze zarządzane. Nie miałem natomiast problemów historycznych celem opisania tej miejscowości do 1939 roku Literatura na ten temat Sokołowska jest bardzo bogata. Nie miałem także problemów w zdobyciu widokówek Sokołowska, których jest bardzo dużo. Praca moja miała być na 40, góra 50 stron. Ale było tyle ciekawych zdjęć że wyszło mi 120 stron. Dziękuję wszystkim bezimiennym informatorom którzy pomogli mi napisać tą pracę, szczególnie dziękuję Alicji Palka i Kazimierzowi Pudło.

Fragment z przedmowy

13 października 1946 “Grom” zostaje aresztowany. Osiem dni później rozpoczyna się proces 26-letniego Henryka Gawrona. Zapada najwyższy wyrok. Na śmierć skazano także Wilhelma Sadlocha, dowódcę grupy “Imielin”. Zapadają kolejne wyroki śmierci, reszta ujętych dostaje kary długoletniego więzienia.

Trzecia część cyklu Zarys Dziejów Rudy ślaskiej obejmuje dzielnice Kochlowice, Bykowinę, Halembę (z Kłodnicą, i Starą Kuźnicą) i Wirek. Układ książki podobny jest do dwóch pierwszych części. Dzielnice opisywane są w perspektywy poszczególnych ulic. Książka by nie powstała żeby nie bezinteresowna pomoc wielu osób. Szczególnie chciałbym tu podziękować Krystynie Brombosz, Jadwice Grodoń, Przemysławowi Na-parlikowi, Urszuli Grzyśka, Sabinie Pawlas, Piotrowi Buchcikowi, Franciszkowi Mańce, Wacławowi Knopikowi, Adamowi Podgórskiemu, Urszuli Nurzyńskiej, Gerardowi Tre-foniowi, Bronisławowi Pochopieniowi i wielu innym. Opracowując poszczególnie dzielnice opierałem się przede wszystkim na dokumen-tach z Arch i wum Państwowego w Katowicach oraz na książkach: J. Kołodziej Historia Kochłowic, A. Brzezina, E. Marszałek, A. Ratka, A. Steuer Historia i teraźniejszość parafii MB Różańcowej, A. Mańka Kronika Kochłowic i okolicy, L. Musioł Z dziejów Kochłowic oraz miejscowości Halemby, Bykowiny oraz Starej Kuźni (mps), 160 lat ko-palni Nowy Wirek praca zbiorowa, J.Dworok, A. Ratka Ruda śląska przewodnik 40 Lecie KWK Halemba praca zbiorowa, Fortyfikacje Obszaru Warownego Sląsk praca zbiorowa. P.Greiner A. Złoty Ruda śląska w Starej kartografii, J. Dworok W Pana Dworakowskim Rudzkim Kalejdoskopie Historcznym oraz na Rudzkich Rocznikach Muzealnych z lat 1999 - 2007.
Zarys Dziejów Rudy Sląskiej nie pretenduje do miana naukowego opracowania hi-storycznego, lecz jest wielotematyczną, opowieścią ukazującą różnorakie wątki tworzące sugestywny obraz przeszłości.

Bernard Kopiec

Paul Jackisch oraz jego architektura
Paul Jackisch (1825-1912), budowniczy kościołów i obiektów komunalnych na Górnym Śląsku. Urodzony w Opolu 17.07.1825 rok, syn Augusta i Marianny z d.Schwarz. Na chrzcie w miejscowym kościele św. Krzyża otrzymał imiona: Paul Adelbert Emil. Pochodził z rodziny znanej wśród budowniczych i artystów. Jego ojciec był bowiem mistrzem budowniczym, a wuj Joseph (którego grób zachował się do dziś na starym cmentarzu w Opolu) malarzem, tworzącym głównie w Opolu i jego okolicy. Paul nie używał nigdy tytułu architekta, co zdaje się świadczyć, iż nie miał wykształcenia akademickiego. Przeszedł najpewniej jedynie cechową drogę do tytułu mistrza budowlanego (Baumeister). W późniejszych latach nadano mu tytuł królewskiego radcy budowlanego (Kiiniglicher Baurat). Nie wiadomo kiedy osiedlił się w Bytomiu, jednak większą część swego życia związał z tym miastem. Tutaj też stoi do dziś najwięcej budowli, których był projektantem. Do jego dzieł zaliczyć można neorenesansowy ratusz (1877 — 1878), gmach gimnazjum (dziś szkoła muzyczna przy ul. Moniuszki z 1870), męski konwikt (internat biskupi na początki obecnej Al. Legionów z 1900 roku obydwa w stylu neogotyckim), budynek sądu przy dzisiejszej ul. Piekarskiej (jego tylna część od strony więzienia), szpital żydowski (później koncern „Schlesag") przy obecnej ulicy Moniuszki. Ponadto zaprojektował w Bytomiu budynki: szpitala miejskiego przy obecnej ul. Żeromskiego, rzeźni miejskiej przy dzisiejszej ul. Chrzanowskiego, budynek wodociągów przy ul. Wrocławskiej (budynek rozebrany w 1934 roku), rzeźni w Tarnowskich Górach przy ulicy Nakielskiej, skład win znanej firmy „Sedlaczek" (w tym samym miejscu dziś dyskoteka). Jego talent odsłaniają jednak najlepiej liczne obiekty sakralne, których był twórcą: kościół ewangelicki w Mikołowie (1861), kościół ewangelicki w Mysłowicach (1877), świątynia w Dąbrówce Wielkiej (1882), która jednak została rozbudowana przez Ludwiga Schneidera, kościółek św. Józefa na tzw. Otylii w obecnej Rudzie Śląskiej, pomiędzy Zgodą i Nowym Bytomiem (został rozebrany w 1932 roku z powodu szkód górniczych), kościół Marii Magdaleny w Lubomii k. Raciborza (1886), kościół Piotra i Pawła w Świętochłowicach (1891), kościół św. Szczepana w Katowicach — Bogucicach (1891), kościół w Ornontowicach k. Orzesza (1893), kościół św. Wawrzyńca w Zabrzu — Mikulczycach (1894), Kościół Trójcy Świętej w Wieszowej (1896), kościół św. Jana Nepomucena w Bytomiu — Lagiewnikach (1896). Do najokazalszych i zdecydowanie najlepszych świątyń jego autorstwa zaliczyć można: kościół św. Krzyża w Siemianowicach Śl. (1884), Trójcy Św. W Bytomiu (1884), Najświętszego Serca Pana Jezusa w Mysłowicach (1892). To wszystko przyniosło mu zasłużone miano „górnośląskiego budowniczego Kościołów" (Oberschlesicher Kirchenbauer). Posiadał znaczące odznaczenia państwowe i kościelne: Order Korony (Kronenorden IV klasy), Order Czerwonego Orła (Roter Adlerorden IV klasy) oraz papieski Order św. Grzegorza III klasy. Był kierownikiem komisji budowlanej (Baudeputation), jemu podlegały sprawy budownictwa z ramienia magistratu. W 1895 został honorowym obywatelem Miasta Bytomia. Nie pozostawił po sobie potomstwa. U schyłku życia mieszkał w kamienicy przy Dyngosstrase 39 (dziś Katowicka 4 — siedziba kina „Bałtyk" w Bytomiu). Zmarł 27.11.1912 roku w wieku 87