Mikrobiologia techniczna Tom 2

Nowoczesny podręcznik poświęcony dziedzinie, która zajmuje się opisem zjawisk wywołanych przez mikroorganizmy podczas realizacji procesów przemysłowych.

Tom 2 składa się z 4 części. W części I omówiono mikroorganizmy czynne w procesach biotechnologicznych, czyli bakterie fermentacji mlekowej i kwasu octowego, mikroorganizmy wykorzystywane w produkcji aminokwasów i antybiotyków, bakterie z rodzaju Bacillus, drożdże, grzyby strzępkowe oraz mikroorganizmy ekstremofilne, a także wirusy i ich znaczenie w medycynie, przemyśle i ochronie środowiska. W części II zaprezentowano mikrobiologię żywności - zanieczyszczenia mikrobiologiczne żywności, udział mikroorganizmów w psuciu żywności, zatrucia i zakażenia pokarmowe, analizę mikrobiologiczną żywności oraz metody jej utrwalania, prawo żywnościowe, system HCCP i żywność transgeniczną. Część III dotyczy higieny produkcji. Przedstawiono w niej elementy urządzeń jako źródło zanieczyszczeń mikrobiologicznych w przemyśle, mycie i dezynfekcję w przemyśle, znaczenie opakowań w zachowaniu jakości produktów, badanie stanu higienicznego warunków produkcji. Część IV omawia mikroorganizmy w ochronie środowiska: zanieczyszczenia środowiska pochodzenia naturalnego, ksenobiotyki, metale ciężkie, biologiczne metody oczyszczania środowiska oraz drobnoustroje udoskonalone genetycznie w ochronie środowiska.

Książka wypełnia lukę w zakresie podręczników związanych z informacjami dotyczącymi procesów przemysłowych przebiegającymi z zastosowaniem drobnoustrojów. Na uwagę zasługują szczegółowe opisy testów używanych w diagnostyce mikrobiologicznej i ich dokładna interpretacja, co często jest pomijane w książkach z dziedziny mikrobiologii. Uważam, że książka ta będzie bardzo przydatna zarówno dla studentów różnych uczelni, jak i osób już pracujących w laboratoriach mikrobiologicznych, a przedstawione w niej wiadomości będą miały zastosowanie w praktyce.

(prof. dr hab. Włodzimierz Doroszkiewicz, Uniwersytet Wrocławski)

Mocną stroną publikacji jest jasny i przystępny język zrozumiały nawet dla osób, które nie dysponują wiedzą mikrobiologiczną w stopniu zaawansowanym. Dzięki temu uniknięto wrażenia, że język publikacji jest "hermetyczny", zrozumiały tylko dla specjalistów. Ponadto, autorom publikacji udało się osiągnąć równowagę pomiędzy zakresem informacji z mikrobiologii ogólnej (przypomnienie wiedzy nabytej na kursach mikrobiologii ogólnej) a informacjami zupełnie nowymi dotyczącymi przykładów aplikacyjnych z zakresu mikrobiologii technicznej.

(prof. dr hab. Józef Kur, Politechnika Gdańska)

Zespół autorski tworzą: Janusz Adamiec, Jarek Bardowski, Przemysław Bernat, Bogumił Brycki, Aleksander Chmiel, Agata Czyżowska, Jerzy Długoński, Beata Gutarowska, Monika Hejnowicz, Elżbieta Klewiecka, Danuta Kołożyn-Krajewska, Lucjan Krala, Dorota Kręgiel, 

Biologiczna analiza osadów ściekowych

W Polsce prawie każda aglomeracja miejska posiada wysokosprawną oczysz­czalnię ścieków lub jest w trakcie jej modernizacji, dlatego ścieki z miast są w większości oczyszczane i nie stanowią zagrożenia dla środowiska. Znacz­nie gorzej wygląda przygotowanie oczyszczalni w zakresie zagospodarowania osadu ściekowego powstającego w trakcie oczyszczania ścieków, stanowiącego ok. 1÷2% masy oczyszczanych ścieków [Rosik-Dulewska 2000].

Łącznie ilość osadów ściekowych pochodzących z przemysłowych i komunalnych oczyszczalni ścieków w 2018 r. wyniosła 1046,5 tys. Mg s.m. [GUS 2019]. Zastosowanie nowoczesnych, efektywniejszych technologii oczysz­czania ścieków powoduje, że ilość ta z każdym rokiem rośnie. Stawia to przed nauką i praktyką rolniczą poważne wyzwanie dotyczące racjonalnego zagospo­darowania tak dużej ilości osadów.

Najbardziej rozpowszechnionym sposobem zagospodarowania ustabilizo­wanych osadów ściekowych w krajach Unii Europejskiej jest ich stosowanie w rolnictwie [Niemiec, Wójcik 2015]. Za przyrodniczym wykorzystaniem ko­munalnych osadów ściekowych przemawia ich wysoka wartość nawozowa oraz glebotwórcza. Dodatkowo, osady powstające w wyniku oczyszczania ścieków stanowią źródło wielu cennych surowców biogennych nadających się do wyko­rzystania w rolnictwie. Jednak ich zagospodarowanie jest ważnym problemem ekologicznym, między innymi z uwagi na fakt występowania w nich mikroor­ganizmów patogennych oraz jaj pasożytów jelitowych [Kluczek 1995; Paluszak i wsp. 1994].

Ze względu na bezpieczeństwo środowiska konieczna jest systematycznie wykonywana rzetelna analiza biologiczna, mająca na celu z jednej strony ocenę stopnia zakażenia czynnikami biologicznymi osadów ściekowych, a z drugiej ocenę efektywności stosowanych procesów higienizacji. W celu uzyskania wiarygodnych wyników, badania powinny być wykonywane we właściwie wyposażonych laboratoriach, przez personel o odpowiednich kwalifikacjach oraz dużym doświadczeniu w metodykach analiz biologicznych. Realizowane metody badań powinny być właściwie walidowane. Rolą laboratoriów jest prowadzenie systematycznej kontroli jakości wykonywanych badań, tak, aby ich ocena była jak najbardziej rzetelna i dokładna.

Z uwagi na to, że wyniki badań biologicznych w osadach ściekowych są często wykorzystywane do podejmowania decyzji o znaczeniu sanitarnym i eko­nomicznym, ich wiarygodność ma szczególne znaczenie.

Należy także pamiętać, że stosowanie zanieczyszczonych biologicznie osa­dów ściekowych do bezpośredniego nawożenia gleby stanowi zagrożenie dla zdrowia ludzi i zwierząt oraz może powodować ograniczenie jej zdolności uty­lizacji i samooczyszczenia.

Mikrobiologia techniczna Tom 1

Nowoczesny podręcznik poświęcony dziedzinie, która zajmuje się opisem zjawisk wywołanych przez mikroorganizmy podczas realizacji procesów przemysłowych.

Tom 1 skupia się na opisie morfologii, budowy, ekologii oraz przynależności diagnostycznej mikroorganizmów istotnych dla prowadzenia procesów biotechnologicznych. Omawia drobnoustroje występujące w środowiskach naturalnych. Opisuje także wpływ czynników środowiskowych, które warunkują aktywność mikroorganizmów, zasady rządzące ich działalnością w środowiskach naturalnych oraz przedstawia charakterystykę i funkcje mikroorganizmów występujących w glebie, wodzie, powietrzu oraz organizmie człowieka. Ostatnia część omawia organizację laboratorium mikrobiologicznego, mikroskopię, preparaty mikroskopowe oraz zagadnienia dotyczące bezpiecznej pracy z mikroorganizmami.

Tom 2 omawia mikroorganizmy w biotechnologii, ochronie środowiska i produkcji żywności.

Książka wypełnia lukę w zakresie podręczników związanych z informacjami dotyczącymi procesów przemysłowych przebiegającymi z zastosowaniem drobnoustrojów. Na uwagę zasługują szczegółowe opisy testów używanych w diagnostyce mikrobiologicznej i ich dokładna interpretacja, co często jest pomijane w książkach z dziedziny mikrobiologii. Uważam, że książka ta będzie bardzo przydatna zarówno dla studentów różnych uczelni, jak i osób już pracujących w laboratoriach mikrobiologicznych, a przedstawione w niej wiadomości będą miały zastosowanie w praktyce.

(prof. dr hab. Włodzimierz Doroszkiewicz, Uniwersytet Wrocławski)

.

...

Podręcznik jest zbiorem wybranych zagadnień z różnych dziedzin biologii. Publikacja przeznaczona jest dla studentów takich kierunków, jak inżynieria środowiska, biotechnologia, ochrona środowiska itp., oraz dla nauczycieli akademickich, jako źródło pomocne w przygotowaniu i prowadzeniu zajęć dydaktycznych. Dodatkowym atutem jest zawarcie w opracowaniu – obok wiadomości teoretycznych – instrukcji wykonania ćwiczeń laboratoryjnych, wraz z opisem zarówno materiałów, aparatury, jak i ze wskazówkami opracowania wyników.

Biologia-język specjalistyczny. Skrypt na poziomie A2+/B1

Przedmowa ... 5

Wiadomości ogólne ... 7

A. Królestwo Fungi (Mycota) – grzyby ... 11
I. Typ: Chytridiomycota – grzyby zoosporowe ... 12
Klasa: Chytridiomycetes ... 13
Rząd: Chytridiales ... 14
Rząd: Spizellomycetales ... 17
Zasady diagnozowania ... 18
II. Typ: Zygomycota – sprzężniaki ... 19
Podtyp: Mucoromycotina ... 19
Rząd: Endogonales ... 20
Rząd: Mortierellales ... 20
Rząd: Mucorales ... 20
Zasady diagnozowania ... 29
III. Typ: Basidiomycota – podstawczaki ... 29
Pozycja systematyczna ... 29
Budowa i rozwój podstawczaków ... 33
Zasady diagnozowania ... 37
Podtyp: Ustilaginomycotina – grzyby głowniowe ... 39
Klasa: Entorrhizomycetes ... 50
Klasa: Ustilaginomycetes ... 51
Rząd: Urocystidales ... 52
Rząd: Ustilaginales ... 55
Klasa: Exobasidiomycetes ... 59
Rząd: Entylomatales ... 60
Rząd: Exobasidiales ... 63
Rząd: Microstromatales ... 64
Rząd: Tilletiales ... 66
Klucz do oznaczania rodzajów grzybów głowniowych ... 68
Podtyp: Pucciniomycotina ... 69
Klasa: Microbotryomycetes ... 72
Rząd: Microbotryales ... 72
Klasa: Pucciniomycetes ... 76
Rząd: Pucciniales – grzyby rdzawnikowe ... 76
Klucz do rodzin ... 90
Klucz do rodzajów anamorf ... 91
Charakterystyka rodzin i rodzajów ... 93
Klucz do oznaczania rodzajów grzybów rdzawnikowych ... 123
IV. Typ: Ascomycota – workowce ... 125
Stan obecny taksonomii ... 125

B. Królestwo: Protozoa ... 129
Typ: Cercozoa ... 129
Klasa: Phytomyxea (Plasmodiophoromycetes, Plasmodiophorea) ... 130
Rząd: Plasmodiophorida (Plasmodiophorales) ... 130
Zasady diagnozowania ... 135

C. Królestwo: Chromista ... 136
Pozycja systematyczna „grzybów” w Chromista ... 137
I. Typ: Hyphochytriomycota ... 139
II. Typ: Labyrinthulomycota ... 139
III. Typ: Oomycota – lęgniowce ... 140
Zasady diagnozowania ... 145
Klasa: Oomycetes ... 147
Rząd: Albuginales ... 147
Rząd: Peronosporales ... 151
Klucz do rodzajów Peronosporaceae ... 152
Rząd: Pythiales ... 169
Rząd: Saprolegniales ... 174

Wstęp ... 5

Charakterystyka i przegląd nicieni – Nematoda (Zbigniew T. Dąbrowski) ... 6

Gromada: Nicienie – Nematoda ... 6

Niszczyk zjadliwy – Ditylenchus dipsaci (Kuhn.) ... 8

Mątwik ziemniaczany – Globodera rostochiensis (Woll.) ... 10

Mątwik burakowy – Heterodera schachtii Schmidt ... 12

Guzak północny – Meloidogyne hapla Chitw. ... 14

Węgorek truskawkowiec – Aphelenchoides fragariae (R.B.) ... 16

Charakterystyka i przegląd roztoczy – Acarida (Danuta Kropczyńska-Linkiewicz) ... 18

Rząd: Roztocze – Acarida ... 18

Przędziorek chmielowiec – Tetranychus urticae Koch ... 20

Przędziorek szklarniowiec – Tetranychus cinnabarinus (Boisd.) ... 22

Przędziorek owocowiec – Panonychus ulmi (Koch) ... 24

Nadrodzina: Szpeciele – Eriophyoidea ... 26

Wielkopąkowiec porzeczkowy – Cecidophyopsis ribis (Westw.) ... 28

Podskórnik gruszowy – Eriophyes piri (Pgst.) ... 30

Pordzewiacz jabłoniowy – Aculus schlechlendali (Nal.) ... 30

Roztocz truskawkowy – Tarsonemus fragariae Zimm. (rodzina: Różnopazurkowce – Tarsonemidae) ... 32

Rozkruszek drobny – Tyrophagus putrescentiae Schrank (nadrodzina: Rozkruszki – Acaroidea)

(Stanisław Ignatowicz) ...34

Rozkruszek korzeniowy – Rhizoglyphus echinopus F. et R. (nadrodzina: Rozkruszki – Acaroidea)

(Stanisław Ignatowicz) ... 36

Budowa i rozwój owadów – Insecta (Barbara Czajkowska) ... 38

Charakterystyka i przegląd owadów – Insecta ... 56

Rząd: Prostoskrzydłe – Orthoptera (Zbigniew T. Dąbrowski) ... 56

Turkuć podjadek – Gryllotalpa gryllotalpa L. ... 57

Rząd: Wciornastki – Thysanoptera (Zbigniew T. Dąbrowski) ... 58

Wciornastek tytoniowiec – Thrips tabaci Lind. ... 60

Wciornastek zachodni – Frankliniella occidentalis (Pergande) ... 62

Rząd: Pluskwiaki równoskrzydłe – Homoptera (Małgorzata Kiełkiewicz) ... 64

Skoczek różany – Typhlocyba rosae L. = Edwardsiana rosae ... 66

Miodówka jabłoniowa – Psylla mali Schm. ... 68

Miodówka gruszowa plamista – Psylla pyri L. ... 70

Mączlik szklarniowy – Trialeurodes vaporariorum Westw. ... 72

Rodzina: Mszycowate – Aphididae ... 74

Mszyca brzoskwiniowa – Myzodes persicae Sulz. = Myzus persicae (Sulz.).. 76

Mszyca jabłoniowa – Aphis pomi Deg. ... 78

Mszyca jabłoniowo-babkowa = syn. porazik jabłoniowo-babkowy – Dysaphis plantaginea Pass. ... 80

Mszyca wiśniowa = syn. mszyca wiśniowo-przytuliowa – Myzus cerasi F. ... 82

Mszyca porzeczkowo-czyściecowa – Cryptomyzus ribis ... 84

Mszyca śliwowo-trzcinowa – Hyalopterus pruni Geoffroy ... 86

Mszyca kapuścianka – Brevicoryne brassicae L. ... 88

Mszyca ogórkowa – Aphis gossypi Kalt. = Cerosipha gossypi Glov. ... 90

Mszyca burakowa – Aphis fabae Scop. ... 92

Bawełnica korówka – Eriosoma lanigerum Hausm. ... 94

Nadrodzina: Czerwce – Coccoidea ... 96

Misecznik śliwowy – Parthenolecanium corni Bouche ... 98

Skorupik jabłoniowy – Lepidosaphes ulmi L. ... 100

Wełnowiec cytrusowiec – Planococcus citri Risso ... 102

Rząd: Pluskwiaki różnoskrzydłe – Heteroptera (Danuta Kropczyńska-Linkiewicz) ... 104

Zmienik lucernowiec – Lygus rugulipennis Popp. ... 106

Warzywnica kapustna – Eurydema oleracea L. ... 108

Rząd: Chrząszcze – Coleoptera (Stanisław Ignatowicz) ... 110

Słodyszek rzepakowy – Meligethes aeneus F. ... 112

Chrabąszcz majowy – Melolontha melolontha L. ... 114

Osiewnik ciemny – Agriotes obscurus L. ... 116

Kistnik malinowiec – Byturus tomentosus Fabr. ... 118

Stonka ziemniaczana – Leptinotarsa decemlineata Say. ... 120

Pchełki ziemne – Phyllotreta sp. ... 122

Strąkowiec grochowy – Bruchus pisorum L. ... 124

Strąkowiec fasolowy – Acanthoscelides obtectus Say. ... 126

Kwieciak jabłkowiec – Anthonomus pomorum L. ... 128

Kwieciak malinowiec – Anthonomus rubi Hbst. ... 130

Kwieciak gruszowiec – Anthonomus piri Koll. ... 132

Opuchlak truskawkowiec – Otiorrhynchus sulcatus (L.) ... 134

Chowacz brukwiaczek – Ceutorrhynchus napi Gyll. ... 136

Rząd: Motyle – Lepidoptera (Barbara Czajkowska) ... 138

Piędzik przedzimek – Operophtera brumata L. ... 140

Namiotnik jabłoniowy – Hyponomeuta malinellus Zell. ... 142

Znamionówka tarniówka – Orgyia antiqua L. ... 144

Przeziernik porzeczkowiec – Synanthedon tipuliformis Cl. ... 146

Owocówka śliwkóweczka – Laspeyresia funebrana Tr. .148

Owocówka jabłkóweczka – Cydia pomonella L. ... 150

Zwójka bukóweczka – Pandemis heparana Schiff. et Den. ... 152

Zwójka koróweczka – Enarmonia woeberiana Schiff. .154

Pachówka strąkóweczka – Laspeyresia nigricana Steph. ... 156

Toczyk gruszowiaczek – Leucoptera scitella Zell. ... 158

Rolnica panewka – Amathes c-nigrum L. ... 160

Piętnówka kapustnica – Mamestra brassicae L. ... 162

Tantniś krzyżowiaczek – Plutella maculipenis Curt. ... 164

Bielinek kapustnik – Pieris brassicae L. ... 166

Bielinek rzepnik – Pieris rapae L. ..168

Rząd: Muchówki – Diptera (Anna Tomczyk) ... 170

Koziułka warzywna – Tipula oleracea L. ... 172

Śmietka kapuścianka – Hylemyia brasicae Bche. ... 174

Śmietka cebulanka – Hylemyia antiqua Meig. ... 176

Śmietka ćwiklanka – Pegomyia hyoscyami Panz. ... 178

Śmietka kiełkówka – Hylemyia platura Meig. ... 180

Miniarka ciepłolubka – Liriomyza trifolii ... 182

Miniarka powszechnianka – Liriomyza bryoniae Meig. ... 184

Pryszczarek malinowiec – Lasioptera rubi Heeg. ... 186

Pryszczarek namaliniak łodygowy – Resseliella theobaldi Barnes ... 188

Pryszczarek porzeczkowiak pędowy – Thomasiniana ribis Marik ... 190

Pryszczarek kapustnik – Dasyneura brassicae Winn ...192

Nasionnica trześniówka – Rhagoletis cerasi L. ... 194

Połyśnica marchwianka – Psila rosae F. ... 196

Ziemiórka spp. – Sciara = Lycoria spp. ... 198

Rząd: Błonkówki – Hymenoptera (Danuta Kropczyńska-Linkiewicz).. 200

Owocnica jabłkowa – Hoplocampa testudinea Klug. ... 202

Owocnica żółtoroga – Hoplocampa minuta Christ. ... 204

Brzęczak porzeczkowy – Pteronidea ribessi Scop. ... 206

Śluzownica ciemna – Caliroa limacina Retz. ... 208

Przegląd ważniejszych szkodników roślin (Barbara Czajkowska) ... 210

Szkodniki roślin warzywnych uprawianych w polu ... 210

Szkodniki roślin warzywnych uprawianych pod osłonami ... 220

Szkodniki roślin sadowniczych ... 226

Szkodniki roślin ozdobnych ... 238

Literatura ... 248

Prosty i szybki sposób na zrozumienie podstaw biologii

Trzymany przez Ciebie przyjazny przewodnik odpowie na wszelkie pytania dotyczące funkcjonowania istot żywych, od poziomu cząsteczkowego po cały organizm, od komórki po ekosystem. Książka jest napisana przejrzystym językiem oraz wypełniona pomocnymi rysunkami i tabelami, dzięki czemu w łatwy sposób wyjaśnia procesy zachodzące we wszystkich żywych strukturach.

• Podstawy biologii — poznaj najważniejsze informacje na temat sposobów odkrywania tajemnic życia oraz otwórz się na świat istot żywych.
• Pula genów — dowiedz się, w jaki sposób komórki się rozmnażają oraz jak działają mechanizmy genetyczne, od praw Mendla aż po budowę cząsteczki DNA.
• W świecie organizmów żywych — dowiedz się, dlaczego ewolucja i ekologia stanowią spoiwa łączące cały świat ożywiony.
• Odrobina fizyki — zapoznaj się z zasadami fizjologii wyjaśniającymi budowę oraz funkcjonowanie organizmu żywego.
• Nie bój się zieleni — przyjrzyj się życiu roślin i dowiedz się, w jaki sposób się rozmnażają i skąd czerpią energię.

Dowiedz się, jak:

• działa i z czego jest zbudowana komórka
• ludzie wpływają na środowisko
• zbudowany jest człowiek
• odkryć i zrozumieć świat żywych istot

W książce znajdziesz:

• informacje o budowie i funkcjonowaniu organizmów roślinnych i zwierzęcych
• najnowsze odkrycia w biologii ewolucyjnej, genetyce i ekologii
• sposób myślenia biologów oraz stosowania metod naukowych
• wiedzę na temat związków organicznych
  
  

...

REPETYTORIUM przygotowano z myślą o uczniach liceów ogólnokształcących, którzy chcą powtórzyć i ugruntować wiedzę z zakresu biologii na poziomie rozszerzonym. Książka zawiera syntezę najważniejszych treści, systematyzuje wiedzę i ułatwia

W monografii opisano wyniki badań degradacji i wspomagania procesów usuwania wybranych zanieczyszczeń z zastosowaniem grzybów,

prezentujących różne grupy systematyczne i fizjologiczne (głównie grzybów pleśniowych i grzybów białej zgnilizny drewna oraz drożdży).

Omówiono między innymi znaczenie grzybów w procesie kompostowania oraz możliwości wspomagania tego procesu

z wykorzystaniem grzybów zgnilizny drewna oraz grzybów pleśniowych.