Górnik strzałowy w kopalniach węgla kamiennego.

Książka niezwykle przydatna, napisana językiem prostym i zrozumiałym,była mi niezwykle pomocna,

wychowała się na niej rzesza górników strzałowych, instruktorów strzałowych i osób dozoru.

W Raporcie przedstawiono ogólną charakterystykę zagrożeń występujących w polskich kopalniach węgla kamiennego i stan zagrożeń: gazowych, pyłowego, pożarowego, klimatycznego, sejsmicznego, tąpaniami, radiacyjnego, zawałem i obwałem skał oraz zagrożeń występujących w zakładach przeróbki mechanicznej węgla w roku 2021 na tle danych statystycznych z ostatnich 10 lat.

Monografia jest podsumowaniem działalności naukowej jej autora w zakresie badań kotew przy obciążeniu dynamicznym o charakterze impulsowym (udarowym), którą nieprzerwanie od dwudziestu lat prowadzi w Głównym Instytucie Górnictwa. Inspiracją do napisania monografii była chęć zebrania wyników badań odporności udarowej różnych typów kotew górniczych, których rola w polskim i światowym górnictwie ciągle rośnie. Tematyka odporności udarowej kotew jest szczególnie ważna dla bezpieczeństwa pracy w kopalniach głębinowych węgla kamiennego i rud metali, gdzie na skutek wzmożonych naprężeń w górotworze i działalności górniczej, występują wstrząsy górotworu i tąpania. W monografii przedstawiono nowe wyniki badań kotew obecnie stosowanych w kopalniach na całym świecie, jak również wyniki badań już opublikowane w polskich i zagranicznych czasopismach, rozszerzone o dodatkowe wykresy, obliczenia i analizy dotyczące energii pochłanianej przez kotwy oraz właściwości mechanicznych stali przy obciążeniu dynamicznym. Nowością w monografii są przedstawione analizy i wyznaczone zależności pozwalające na określenie różnic między statycznymi a dynamicznymi przebiegami obciążenia i energią pochłanianą przez kotwy oraz modele matematyczne siły tarcia wewnętrznego i wydłużenia żerdzi kotwy przy obciążeniu udarowym. W monografii przedstawiono różnice odporności udarowej konstrukcji różnych typów żerdzi i gatunków stali przy dużych prędkościach odkształcania żerdzi wykonanych w postaci: prętów gładkich i żebrowanych, prętów żebrowanych spiralnie z gwintem na całej długości, żerdzi wykonanych z profilów rurowych z gwintem falistym oraz kotew linowych i strunowych. Określono również energię pochłanianą przez kotwy do momentu ich zniszczenia przy wielokrotnym obciążeniu, co jest szczególnie istotne w przypadku, gdy kotwy pracują w warunkach znacznej aktywności sejsmicznej górotworu. Zaprezentowano wykorzystanie kamery termowizyjnej do lokalizacji miejsc niebezpiecznych w konstrukcji kotwy podczas badań i analizy rozkładu temperatury na długości badanej kotwy. Analizę wytrzymałościową wzbogacono ponadto o obserwacje z kamery cyfrowej, którą rejestrowano przebiegi prób. Pozwoliło to na określenie charakteru znisz-czenia elementów kotew i zjawisk dynamicznych zachodzących podczas prób, które ze względu na krótkotrwały charakter, nie były możliwe wcześniej do uchwycenia przez badaczy.

W monografii zawarto opis deformacji powierzchni spowodowanych eksploatacją pokładów węgla kamiennego prowadzoną w zlikwidowanym już Dolnośląskim Zagłębiu Węglowym (DZW), przez czynne kopalnie w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym (GZW) i przez kopalnię Bogdanka w nowym Lubelskim Zagłębiu Węglowym (LZW). Opisano także deformacje powierzchni, które powstały w wyniku zakończonej eksploatacji węgla kamiennego prowadzonej w Europie, na przykład w Wielkiej Brytanii i w Niemczech, jak i prowadzonej obecnie eksploatacji w Rosji, Ukrainie, Stanach Zjednoczonych czy Chinach. Tematyka kopalń Dolnośląskiego Zagłębia Węglowego, oprócz historycznych już wyników pomiarów deformacji w górotworze i na powierzchni, objęła także kwestie związane z likwidacją kopalń w aspekcie ochrony powierzchni. Jest to pierwsze w pełni zlikwidowane zagłębie węglowe w Polsce. Najwięcej doświadczeń i wyników pomiarów deformacji dotyczy GZW, w którym prowadzono eksploatację z podsadzką hydrauliczną pod śródmieściem Katowic i Bytomia.

Projektowanie eksploatacji pokładów węgla kamiennego w warunkach skojarzonego zagrożenia metanowo-pożarowego

Poszczególne rozdziały książki zostały poświęcone: funkcjonowaniu przedsiębiorstw górniczych w warunkach zagrożenia epidemicznego, charakterystyce wirusa SARS-CoV-2, wpływowi czynników środowiskowych na trwałość wirusa SARS-CoV-2, sposobom przenoszenia się wirusa SARS-CoV-2 i możliwym drogom zakażenia się nim, pracy załóg górniczych w aspekcie zasad bezpieczeństwa obowiązujących w czasie pandemii, charakterystyce warunków aerologicznych w kwk, badaniom rozprzestrzeniania się aerozoli w podziemnych wyrobiskach górniczych, badaniom modelowym rozprzestrzeniania się aerozoli w wyrobiskach podziemnych z wykorzystaniem metod CFD, modelowaniu rozprzestrzeniania się określonych dawek aerozoli w typowych wyrobiskach górniczych, analizie wpływu sposobów przewietrzania wyrobisk na rozprzestrzenianie się aerozoli, ocenie narażenia pracownika na zakażenie wirusem SARS-CoV-2 w podziemnych wyrobiskach górniczych, ocenie ryzyka zawodowego związanego z zagrożeniem SARS-CoV-2 w polskich kwk. W rozdziałach 14-22 przedstawiono działania podejmowane w różnych spółkach górniczych związane z przeciwdziałaniem rozprzestrzenianiu się wirusa.

Monografia jest próbą usystematyzowania wiadomości z zakresu zastosowań metod górniczych i geotechnicznych podczas adaptacji oraz rekonstrukcji zabytkowych podziemi. Jest interdyscyplinarnym opracowaniem naukowym o dużym zasobie informacji, ilustracji i bibliografii przedmiotu. Przedstawia w szerokim zakresie informacje będące wynikiem 80 lat doświadczeń zespołów naukowych Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie w zakresie ratowania, zabezpieczania i ochrony zabytkowych podziemi, a także obiektów naziemnych. W publikacji zwrócono uwagę na wiele problemów technicznych występujących podczas zabezpieczania i adaptacji zabytkowych kopalń i sztolni, jaskiń i grot, piwnic i składów, podziemnych obiektów obronnych i komunikacyjnych, obiektów kultu religijnego i innych.

Książka stanowi syntezę aktualnej wiedzy o ekonomicznej efektywności podziemnej eksploatacji złóż, głównie z zakresu trzech specjalności dyscypliny górnictwo: projektowania i budownictwa górniczego, technologii górniczych oraz ekonomiki i organizacji górnictwa. W szczególności została w niej zebrana wiedza o technicznej i ekonomicznej specyfice górnictwa i podziemnej eksploatacji złóż jako działalności rozwijanej w rynkowym otoczeniu, także o złożu jako przedmiocie górniczej eksploatacji – w aspekcie geologii, obowiązującego prawa i rynku. Budowa kopalni została rozpatrzona jako proces zakładania „fundamentu” pod przyszłą, ekonomicznie efektywną eksploatację złoża. W analizie uwarunkowań decydujących o ekonomicznej efektywności systemów eksploatacji i dołowej infrastruktury podziemnych kopalń, uwaga została skupiona na problematyce koncentracji produkcji i na możliwościach dalszego proefektywnościowego rozwoju systemów pozyskiwania złóż. Zarządzanie uznane za czynnik przesądzający o osiągnięciu, bądź nie, ekonomicznej efektywności podziemnej eksploatacji złóż – zostało rozpatrzone w konwencji elementarnego cyklu decyzyjnego: od monitoringu zaszłości gospodarczych i identyfikacji stanu kopalni, poprzez prognozowanie efektywności wariantów działalności, do optymalizacji decyzji planistycznych. Opracowanie zakończono analizą czynników, które kształtują warunki funkcjonowania przedsiębiorstw górniczych, ze szczególnym uwzględnieniem doświadczeń rynkowej transformacji górnictwa węgla kamiennego.

W monografii omówiono zagadnienia propagacji fal elektromagnetycznych ze szczególnym uwzględnieniem propagacji w wyrobiskach kopalń podziemnych. Zwrócono uwagę na zagadnienia formalno-prawne stosowania systemów radiokomunikacyjnych w kopalniach. Przedstawiono zarówno lokalne systemy radiokomunikacyjne dla szybów czy dla zdalnego sterowania kombajnów jak i hybrydowe systemy rozległe z wykorzystaniem przewodów promieniujących, przewodowej sieci dostępowej, radiowej sieci dostępowej.

Wielobarwny, bogato ilustrowany, w twardej oprawie z obwolutą, ponad dwustustronicowy album napisany przez górnika, ratownika górnicze

Podręcznik przeznaczony do nauczania zawodu technik górnictwa podziemnego dostarcza niezbędnej wiedzy z zakresu budowy i obsługi maszyn i urządzeń górniczych, zawiera informacje na temat systemu technicznego, stanowiącego podstawę działania omawianej maszyny, najistotniejszych węzłów konstrukcyjnych oraz tendencji rozwojowych. Część 1 podręcznika pt. "Maszyny i urządzenia górnicze", zawiera ogólne wiadomości na temat podziemnej kopalni węgla kamiennego, omówienie sposobów i parametrów mechanicznego urabiania skał oraz wiadomości dotyczące młotków mechanicznych, wiercenia otworów, sposobów usuwania zwiercin, własności napędów, hydrauliki siłowej, maszyn urabiająco-ładujących, kombajnów wąsko przodkowych, ścianowych, strug węglowych obudowy wyrobisk, obudowy zmechanizowanej i podsadzania wyrobisk.

Monografia podzielona jest na siedem części. Dotyczą one kolejno zagadnień związanych z teorią zarządzania przedsiębiorstwem górniczym, problematyki planowania strategicznego, planowania przedsięwzięć i zadań inwestycyjnych, problematyki ryzyka towarzyszącego zarządzaniu i działalności przedsiębiorstwa górniczego, problemu zarządzania kapitałem, zarządzania zasobami ludzkimi oraz zarządzania projektami.

Praca zbiorowa pod redakcją Aleksandra Karcza

Wydawnictwo Instytutu Chemicznej Przeróbki Węgla, Zabrze 2012

Recenzenci: prof. ing. Miroslav Kaloč CSc, dr inż. Rudolf Cieślar.

Polskie koksownictwo dysponuje znaczną ilością nowozbudowanych baterii koksowniczych o niewielkim stopniu zużycia. Równocześnie ich praca jest silnie uzależniona od zmiennych potrzeb międzynarodowego rynku koksu, co prowadzi do częstych i znaczących zmian czasów cyklu koksowania, niekorzystnie oddziałujących na stan masywu ceramicznego. W tej sytuacji, jak również z uwagi na tendencję wydłużania czasu pracy baterii nawet do 40-tu lat, niniejsza monografia może stanowić pożyteczną lekturę dla pracowników koksowni oraz współpracujących z nimi przedsiębiorstw, instytutów badawczych i uczelni.

Spis treści:

1. WPROWADZENIE
2. BATERIE KOKSOWNICZE
3. PROCESY DESTRUKCJI I RODZAJE DEFEKTÓW MASYWU CERAMICZNEGO ORAZ OKOTWICZENIA, UZBROJENIA I OSPRZĘTU BATERII KOKSOWNICZYCH
4. METODY I URZĄDZENIA SŁUŻĄCE DO OCENY STANU BATERII KOKSOWNICZYCH
5. CHARAKTERYSTYKA DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH I REMONTOWYCH PROWADZONYCH NA BATERIACH KOKSOWNICZYCH
6. PRZEGLĄD RÓŻNYCH METOD MONITORINGU STANU BATERII KOKSOWNICZYCH
7. ZINTEGROWANY SYSTEM MONITOROWANIA STANU BATERII KOKSOWNICZEJ OPRACOWANY W RAMACH PROJEKTU „INTELIGENTNA KOKSOWNIA SPEŁNIAJĄCA WYMAGANIA NAJLEPSZEJ DOSTĘPNEJ TECHNIKI”
8. POSUMOWANIE

Monografia „Monitoring stanu technicznego i technologicznego baterii koksowniczych oraz wynikające z niego działania profilaktyczne i remontowe”  jest efektem badań prowadzonych w ramach tematu badawczego 3.3 projektu POIG.01.01.02-24-017/08 „Inteligentna koksownia spełniająca wymagania najlepszej dostępnej techniki” i stanowi element promocji projektu i jego rezultatów.

Monografia przedstawia istotne problemy związane z występowaniem zagrożenia metanowego w polskich kopalniach węgla kamiennego. Rosnące nasycenie metanem pokładów wraz z głębokością, przy jednoczesnej zmianie właściwości gazowych i zwiększającej się koncentracji wydobycia, są przyczyną wydzielania się większej ilości metanu do środowiska ścian.

W monografii przedstawiono ocenę bazy zasobowej dla podziemnego zgazowania węgla (PZW) złóż węgla kamiennego w Górnośląskim, Lubelskim i Dolnośląskim Zagłębiu Węglowym. Na podstawie dotychczasowego stanu wiedzy o PZW dokonano analizy możliwości stosowania tej metody w złożach zagospodarowanych (z zastosowaniem metody szybowej), w złożach zaniechanych i niezagospodarowanych. Ze względu na możliwość dalekiej migracji toksycznych gazów (głównie CO) i produktów pirolizy węgla stosowanie PZW w złożach zaniechanych nie jest możliwe z uwagi na poeksploatacyjne naruszenie górotworu.