Szachy

Kombinacja jest najpiękniejszym elementem w partii szachów i składa się z forsownego wariantu zawierającego ofiarę materiału. Spotyka się ją we wszystkich fazach królewskiej gry: w otwarciu, grze środkowej oraz końcówce.  

W książce autorzy zwrócili uwagę na nieoczywisty fakt, że pojęcia kojarzone zazwyczaj z początkowymi fazami partii szachowej – takie jak strategia, taktyka, motyw, kombinacja szachowa – odnoszą się także do gry końcowej (końcówki). Oczywiście w grze środkowej w danej pozycji gracz ma więcej okazji do zetknięcia się z wymienionymi zagadnieniami ze względu na liczbę i różnorodność bierek na szachownicy. Jednak – jak widać na licznych przykładach zamieszczonych w tej książce – gra końcowa też nie jest ich pozbawiona. Czytelnicy, którzy sięgną po Kombinacje w grze końcowej, znajdą tu:

• omówienie 32 najczęściej spotykanych w grze końcowej motywów taktycznych w różnych układach materialno-figurowych i 192 przykłady praktyczne do samodzielnego treningu;
• zestaw 300 pozycji (zróżnicowany pod względem stopnia trudności i tematyki) do sprawdzenia znajomości motywów taktycznych oraz mechanizmów ich praktycznego wykorzystania między innymi w końcówkach pionkowych, wieżowych, hetmańskich i ciężkofigurowych;
• łącznie 492 końcówki do samodzielnego treningu wraz z rozwiązaniami.    

Jacek Gajewski, rekordzista świata odnotowany w Księdze rekordów Guinnessa za najdłuższy maraton szachowy (15–17 grudnia 2017, Katowice, 50 godzin, 1 minuta i 7 sekund). Jest współautorem książek szachowych razem z Jerzym Konikowskim i Janem Przewoźnikiem oraz autorem artykułów naukowych o szachach.  

Jerzy Konikowski, mistrz szachowy i doświadczony szkoleniowiec I klasy. W latach 1978–1981 był trenerem kadry narodowej Polskiego Związku Szachowego. Pod jego kierunkiem drużyna kobiet zdobyła brązowy medal na olimpiadzie na Malcie w 1980 roku. Jest uznanym teoretykiem szachowym. Jego liczne fachowe książki oraz artykuły ukazały się w Polsce, Niemczech, USA, Hiszpanii, Holandii, Republice Czeskiej, Rosji, Luksemburgu, Danii oraz we Włoszech.

Niewiele książek miało tak wielki wpływ na literaturę szachową jak praca wybitnego szachisty Aleksandra Kotowa Myśl jak arcymistrz. Jej pierwsze wydanie sprzedało się w trzy miesiące i natychmiast uznano ją za klasykę. To jedna z najlepiej sprzedających się książek szachowych wszech czasów. Po pół wieku od premiery wciąż uchodzi za znakomity podręcznik treningowy, zachowujący świeżość podejścia i znaczenie dla szachów.  

Aleksander Kotow dzieli się swoją wiedzą o procesach myślowych przy szachownicy w różnych fazach partii szachowej. Wiele miejsca poświęca obliczaniu wariantów, ocenie pozycji i planowaniu, a więc tym zagadnieniom, które stosunkowo najsłabiej zostały opisane w literaturze szachowej. Czytelnik znajdzie tu również wskazówki, jak studiować otwarcia, jak analizować odłożone partie, a także psychologiczne aspekty walki przy szachownicy.

Większość szachistów woli atakować, niż się bronić. Skutkiem tego technika gry w defensywie często jest ich najsłabszą stroną. Książka wyjaśnia podstawy gry obronnej. Zawiera również wiele testów pozwalających Czytelnikom na przećwiczenie swoich umiejętności. Obejmuje m.in. następujące tematy: budowanie blokady, uproszczenia, aktywna obrona i kontratak.

Szybki kurs końcówek. Końcówki elementarne i pionkowe.

Obserwując grę nie tylko początkujących, ale też niektórych bardziej zaawansowanych szachistów często można zauważyć prawie zupełną nieznajomość zasad rozgrywania końcówek. Tymczasem jest to część partii, która tak jak pozostałe (debiut, gra środkowa) wymaga nauki. Jej podstawy szachista doskonalący swoją grę powinien koniecznie w pierwszej kolejności poznać.

Wszak wiele dobrze rozgrywanych partii zakończyło się przegraną z powodu błędów w grze końcowej, wiele partii, które można był wygrać z tej przyczyny tylko zremisowano!

Zadaniem tej książki jest przekazanie niezbędnego w grze praktycznej minimum wiedzy o końcówkach szachowych.

Michaił Tal to prawdziwy fenomen w historii szachów. W 1960 roku został najmłodszym (w owym czasie) mistrzem świata. Dzięki olśniewającym kombinacjom w grze stał się ulubieńcem amatorów szachów. Błyskotliwy, ofensywny styl Tala często zbijał z tropu jego bezradnych przeciwników. Jego poprzednik na szachowym tronie, Wasilij Smysłow, powiedział: "Pojawienie się Tala w wielkich szachach przywodziło na myśl potężną eksplozję; jego styl gry charakteryzował się niezrównanym talentem kombinacyjnym".

W książce Aleksander Rajecki i Maksym Czetwierik prezentują najefektowniejsze zwycięstwa Michaiła Tala. Autorzy dokonali starannego wyboru najsłynniejszych i najbardziej pouczających spośród jego partii oraz kombinacji, które wzbudzały podziw wielbicieli szachów. Uważne przestudiowanie zaprezentowanych szachowych arcydzieł Tala z pewnością dostarczy rozrywki amatorom królewskiej gry i przyczyni się do rozwoju ich szachowych umiejętności.

Książka zawiera: najefektowniejsze kombinacje Tala, znakomity materiał szkoleniowy dla szachistów grających w ofensywnym stylu, wiadomości pomagające rozwinąć umiejętności taktyczne czytelnika.

Akiba Rubinstein, najwybitniejszy do dziś polski szachista, uważany jest za klasyka szachów. Jego kariera przypadła na pierwsze trzydzieści lat XX wieku. Chociaż nie pozostawił po sobie wielu prac teoretycznych ani zapisków, to o jego dokonaniach świadczą nazwy wielu wariantów szachowych otwarć.

Sztuka ataku

Mat stanowi ostateczny celi uwieńczenie partii szachowej, atak matowy zaś zasługuje na miano ostatecznej akcji na szachownicy, w stosunku do której inne działania mają tylko charakter pomocniczy. Vladimir Vuković (z Wprowadzenia)

Sztuka ataku to jedna z najznakomitszych pozycji literatury szachowej. Autor wyjaśnia w niej, dlaczego atak raz kończy się sukcesem, a kiedy indziej nie przynosi oczekiwanego rezultatu. Odkrywa tajniki tego najważ-niejszego elementu królewskiej gry. Uważna lektura zawartych w książce zasad i analiz podniesie na wyższy poziom umiejętności każdego entuzjasty szachów. Wydanie zostało poprawione i uzupełnione przez Johna Nunna.
W tej książce Vladimir Vuković opisuje generalne zasady skutecznego atakowania, prowadząc drobiazgową analizę przedstawianych pozycji. Czytelnik znajdzie w niej takie zagadnienia ofensywy, jak: ■ różne formy ataku, ■ wzory pozycji matowych, ■ pole i punkty matowania.

Vladimir Vuković (1898-1975) — szachista i dziennikarz jugosłowiański. Wybitny teoretyk szachowy i mistrz międzynarodowy. Reprezentował barwy Jugosławii na olimpiadzie szachowej w 1927 roku. Długoletni wydawca i redaktor naczelny miesięcznika „Śahovski glasnik". Autor wielu książek szachowych.

Trzydzieści lat później obejrzałem partie Fishera po raz pierwszy od czasu, gdy zostały rozegrane. […] W miarę odgrywania tych partii uzmysłowiłem sobie, ze szachy Fishera były kształtowane przez jeden cel  – pokonanie Sowietów. Andrew Soltis (ze wstępu)

Minęło niemal pół wieku od dnia, kiedy wybitny amerykański szachista Bobby Fischer (1943–2008) w pojedynkę wydarł tytuł szachowego mistrza świata Borisowi Spasskiemu, przełamując w ten sposób wieloletnią dominację radzieckich szachistów. Swoją drogę do mistrzostwa w szachach opisał w poczytnej książce Moich 60 pamiętnych partii. Obejmowała ona jednak tylko okres do roku 1967, a więc długo przed końcem jego kariery.

Andrew Soltis, inny wybitny szachista amerykański, skrupulatnie prześledził karierę szachową Bobby'ego od czasów, gdy ten był nastolatkiem, aż do jego ostatniego meczu z Borisem Spasskim w 1992 roku. W tej książce Soltis dokonał świeżej i dogłębnej analizy 100 partii Bobby’ego Fishera – arcydzieł szachownicy, które uczyniły z niego żywą legendę królewskiej gry.  

Andrew Soltis (ur. 1947) – amerykański szachista, arcymistrz. Jest dziennikarzem oraz autorem wielu popularnych książek szachowych.

Arkana sztuki szachowej nie ograniczają się do nieskomplikowanych kalkulacji. Czasami samo liczenie nie wystarcza; zamiast dążyć do zdobyczy materialnych, gracz musi się rozeznawać w subtelniejszych przesłankach. I wtedy właśnie zaczyna się liczyć sztuka prawidłowej oceny pozycji – oto bowiem okazuje się, że nie tylko należy przeliczyć wariant czy warianty ale także właściwie ocenić ich skutki.

John Nunn (ze wstępu)

Prawidłowa ocena pozycji na szachownicy to umiejętność niezbędna dla każdego silnego gracza. Na podstawie tej oceny można opracować optymalny plan dalszych ruchów. Właściwe zrozumienie tych zagadnień zdecydowanie wpływa na podniesienie poziomu gry, a także rozwinięcie talentu strategicznego.

 W tej książce Euwe udziela wielu cennych rad, omawiając na wybranych przykładach takie elementy gry pozycyjnej, jak:

· realizowanie przewagi większościowej na skrzydle hetmańskim,
· silne i słabe pola,
· atak na skrzydle królewskim,
· wykorzystywanie otwartych linii.  

W książce zaprezentowano trzydzieści partii z dorobku trzeciego mistrza świata, genialnego Kubańczyka Joségo Raúla Capablanki, niezrównanego wirtuoza gry pozycyjnej i końcowej. Na jego partiach doskonalili własny kunszt późniejsi mistrzowie świata, a niektórzy z nich, jak choćby Botwinnik, Fischer czy Karpow, uznali go za najwybitniejszego gracza w historii królewskiej gry. To pierwsza książka w języku polskim poświęcona w całości szachowej twórczości tego szachisty.

Zaprezentowane partie zostały opatrzone szczegółowymi, rozbudowanymi i opisowymi komentarzami, które pozwolą czytelnikowi prześledzić tok myślenia Capablanki – oraz jego przeciwników – w trakcie rozgrywanych pojedynków. Styl gry Capy wyróżniał się wielką elegancją, niezwykłą klarownością, jasnością zamysłów, dążeniem do prostoty, żelazną logiką, precyzją w realizacji planów. Dlatego tak wiele jego partii stanowi znakomity materiał szkoleniowy, i to zarówno dla profesjonalnych szachistów, jak i amatorów. Klasyczne piękno przedstawionych pojedynków zwłaszcza dziś, w dobie komputeryzacji szachów, ma szczególny urok.

Podobnie jak w swoje wcześniejszej książce Nauka gry w szachy (Wydawnictwo RM 2021) Capablanca przedstawił tu, w typowy dla siebie, lakoniczny i elegancki sposób, praktyczne zalecenia, dotyczących różnych elementów i aspektów prowadzenia walki na szachownicy. Obydwie wspomniane publikacje uzupełniają się wzajemnie tworząc spójną całość i mimo upływu wielu lat, nie straciły nic ze swojej wartości, nadal będąc najodpowiedniejszą lekturą dla tych, którzy chcieliby poznać i zrozumieć najważniejsze elementy szachowej strategii i taktyki, nie grzęznąc przy tym w gąszczu zawiłych i skomplikowanych przykładów.

Wśród omówionych zagadnień znalazły się m.in. poniższe: zasady i cel gry, ruchy i charakterystyka poszczególnych bierek szachowych; cenne, praktyczne rady, jak szybko dorównać i przewyższyć innych szachistów; podstawowe zasady rozgrywania szachowych debiutów.  

José Raúl Capablanca (1888–1942) – uważany jest za jednego z najwybitniejszych szachistów w historii, niezrównanego wirtuoza gry pozycyjnej. Tytuł mistrza świata zdobył w 1921 roku, pokonawszy jego wieloletniego posiadacza Emanuela Laskera. Cieszył się wtedy sławą niezwyciężonego, gdyż na swojej drodze do tej godności przegrał zaledwie kilka partii turniejowych. Po niespodziewanej porażce w meczu z Aleksandrem Alechinem w 1927 roku nie zdołał odzyskać szachowego tronu (m.in. dlatego, że Alechin odmawiał udzielenia mu rewanżu), lecz aż do wybuchu drugiej wojny światowej pozostawał w ścisłej czołówce arcymistrzów.

Osobiście rozegrałem z sukcesem wiele pojedynków w partii włoskiej. Mam nadzieję, że wygram jeszcze wiele ważnych gier tym otwarciem…

Anish Giri, trzeci szachista świata w 2016 roku    

Partia włoska należy do najstarszych debiutów w historii królewskiej gry. Choć początkowo otwarcie to zwano giuoco piano, to czytelnik szybko odkryje, że nawet owa pozornie „spokojna gra” może doprowadzić do prawdziwych eksplozji na szachownicy. Ilustracją tego są analizy przykładowych partii w części teoretycznej (rozdziały 1-11) oraz 51 partii tematycznych, w których ukazano różnorodne efektowne motywy kombinacyjne.   Książka pozwala na zapoznanie się ze strategią i taktyką partii włoskiej i na zrozumienie jej niuansów. Autor przedstawił propozycje repertuaru debiutowego tak, aby zawodnicy – niezależnie od tego, którym kolorem grają – po ich przestudiowaniu i odpowiednim treningu mogli podjąć samodzielne decyzje we wszystkich momentach praktycznych partii. A to z pewnością zaowocuje pozytywnymi rezultatami w pojedynkach turniejowych.    

Jerzy Konikowski jest mistrzem szachowym i doświadczonym szkoleniowcem I klasy. W latach 1978–1981 był trenerem kadry narodowej Polskiego Związku Szachowego. Pod jego kierunkiem drużyna kobiet zdobyła brązowy medal na olimpiadzie na Malcie w 1980 roku. Jest uznanym teoretykiem szachowym. Jego liczne fachowe książki oraz artykuły ukazały się w Polsce, Niemczech, USA, Rosji, Hiszpanii, Włoszech, Holandii, Czechach, Luksemburgu i Danii.