Historia

Nazywano ich dziwolągami i wybrykami natury. Poznaj historię ludzkich osobliwości pokazywanych w cyrkach i teatrach objazdowych.

Choć wystawianie na pokaz ludzi zdeformowanych od urodzenia bądź wskutek chorób nie było niczym nowym, bo tego typu spektakle urządzano już na średniowiecznych rynkach, to koniec dziewiętnastego stulecia, wraz z rodzącymi się środkami masowego przekazu, show-biznesem i reklamą, przyniósł rozkwit tego zjawiska.

Julia Pastrana, Generał Tomcio Paluch czy bracia syjamscy Chang i Eng byli gwiazdami, światowymi celebrytami, a ich historie weszły do kanonu popkulturowego. Nie byli jednak jedyni, zaś życie ludzi wystawianych na pokaz było raczej pełne cieni niż blasku. Historie tych niezwykłych osób są często tragiczne, pełne okrucieństwa, niezrozumienia i wyzysku, choć pojawiały się też w nich momenty wielkiej sławy w świetle reflektorów scenicznych, emancypacji i walki o swoje prawa.

Książka opowiada o losach ludzi, którzy byli bohaterami freak shows, i czasach, kiedy te pokazy święciły największe triumfy. Autorka poprzez te biografie przygląda się dziejom freak shows, bada źródła ich popularności, a także analizuje kontekst historyczno-kulturowy kolonializmu i rasizmu oraz przemiany w świadomości społecznej, które przyniosły kres tego typu występom.

Książka ukazała się pierwszy raz w 2023 roku pod tytułem Dziwolągi. Historie ludzi wystawianych na pokaz.

Joanna Zaręba – absolwentka Wydziału Biologii Uniwersytetu Warszawskiego uwielbiająca zgłębiać tajemnice ludzkiego umysłu i odkrywać niewidzialne ogniwa łączące ludzi ze sobą i światem przyrody. Profesjonalna life i biznes coachka oraz coachka kreatywności pomagająca ludziom osiągać swoje cele w pracy i życiu prywatnym. Autorka m.in. błyskotliwych książek Krótka historia psychologii i O mężczyźnie, który widział dźwięki. W niezwykły sposób łączy doświadczenie i pasję nauczycielki z energią i umiejętnościami przywódczymi liderki zespołu w międzynarodowej korporacji. Zapalona czytelniczka, której szerokie zainteresowania obejmują biologię, filozofię, psychologię, socjologię, antropologię, zarządzanie ludźmi i tajemnice wszechświata. Na co dzień prowadzi sennik i opiekuje się dwoma czarnymi kocurami.

Oto historie najbarwniejszych władców, którzy zasłynęli zbyt wybujałym temperamentem seksualnym.

Zajrzyjmy do sypialni Kleopatry i Cezara, a także na dwór szalonego Nerona. Przekonajmy się, czy Piastowie byli cnotliwi i jak wyglądały trudy przedłużenia dynastii Jagiellonów. Odkryjmy tajemnice rodziny Borgiów i poznajmy wszystkie żony Henryka VIII. Z tej książki dowiesz się, który król Polski zasłynął jako bigamista, a który był największym erotomanem. Przeczytasz, ile kochanek miał Ludwik XV i jak to się stało, że kochliwy król Staś nigdy się nie ożenił.

Władcy od czasów starożytnych po wiek XVIII tworzą niezwykły korowód erotomanów, mizoginów, dewiantek i nimfomanek realizujących swoje perwersyjne potrzeby za pomocą tortur, porwań i przestępstw. Bez skrupułów wykorzystywali oni uprzywilejowaną pozycję do realizowania fantazji erotycznych. Mroczne sekrety monarszej alkowy i orgie, o których krążyły legendy, fascynują do dziś.

Autor we wciągający sposób opisuje pikantne szczegóły z życia postaci historycznych, korzystając z licznych źródeł i czytając między wierszami. Przedstawia te niezwykłe portrety na barwnym tle historycznym i obyczajowym poszczególnych epok, dzięki czemu możemy prześledzić zmiany w podejściu do seksu na przestrzeni wieków: od dość liberalnej starożytności, przez zakazy średniowiecza, rozluźnienie kwestii erotyki w epoce renesansu, po rozkwit poglądów libertyńskich w oświeceniu.

Książka ukazała się pierwszy raz w 2022 roku pod tytułem Seks i władza. Dewianci, erotomani, seksoholicy.

Cała Rosja bowiem, w każdym z jej nieprzyjaznych wymiarów, stanęła do wojny z Niemcami – jej trudne do pokonania ogromne przestrzenie, jej klimat ze skrajnymi warunkami pogodowymi i przede wszystkim jej mieszkańcy (…). Rosja była bestią, której Niemcy nie potrafili ujarzmić – bestią, która pożarła napastnika.

/fragment Wstępu/

Trzymająca w napięciu relacja z walk na froncie wschodnim spisana przez niemieckich dowódców.

Wojna w Związku Radzieckim – Der Russland Krieg – była pod każdym względem tak trudna i brutalna, że w porównaniu z nią zbladły wszelkie wcześniejsze doświadczenia niemieckich żołnierzy.

Zawarte w tej książce cztery bezcenne, szczegółowe raporty z frontu wschodniego zostały spisane przez niemieckich dowódców na przełomie lat czterdziestych i pięćdziesiątych XX wieku w ramach amerykańskiego programu dokumentowania strategii i taktyki stosowanej przez Niemców podczas II wojny światowej. Wszyscy autorzy byli uczestnikami opisywanych walk i szczerze przyznali, że wysłani do Związku Radzieckiego żołnierze nigdy nie zostali odpowiednio przeszkoleni ani wyposażeni tak, aby mogli stawić czoła tamtejszej przyrodzie i żywiołowi ludzkiemu. Przedstawione raporty odsłaniają prawdę o tej piekielnej, niemożliwej do wygrania walce.

W książce zamieszczono następujące raporty:
Radzieckie metody walki podczas II wojny światowej gen. E. Rausa,
Wpływ klimatu na walki w europejskiej części Związku Radzieckiego gen. E. Rausa,
Wojna na Dalekiej Północy gen. W. Erfurtha,
Walki w radzieckich lasach i na bagnach gen. H. von Greiffenberga.

Poprzednie wydania tej książki ukazały się pod tytułem Walczyliśmy w piekle. Raporty niemieckich generałów z frontu wschodniego.

T-Force przechwyciło wielu wybitnych niemieckich naukowców, w tym Helmuta Waltera – specjalistę od okrętów podwodnych, inżyniera Maksa Kramera – wynalazcę zdalnie kierowanych bomb Fritz X i Henschel 293 oraz profesora Ottona Hahna – laureata Nagrody Nobla w dziedzinie chemii za prace nad rozszczepieniem jądra atomu.

Historię zawsze piszą zwycięzcy i druga wojna światowa nie stanowi wyjątku od tej reguły. Nie oznacza to, że pokonani są lepsi od pogromców, lecz tyle tylko, że państwa stojące po obu stronach konfliktu mają coś do ukrycia.

Marco Pizzuti, pisząc o drugiej wojnie światowej, przygląda się wydarzeniom zapomnianym lub wyciszonym, podważa funkcjonujące w oficjalnym obiegu fakty i odkrywa przed nami kulisy politycznych zagrywek. Nie opiera się na domniemaniach – bada dostępne źródła, zgłębia literaturę przedmiotu, przedstawia wnioski, a na końcu proponuje swoją interpretację historii.

Przypomina o poważnych wątpliwościach aliantów co do prawdziwości samobójstwa Hitlera w berlińskim bunkrze 30 kwietnia 1945 roku. Pokazuje, jak wielkie korporacje, w tym amerykańskie banki inwestycyjne, poparły wyścig zbrojeń i reżim nazistowski. Obnaża zbrodnie żołnierzy alianckich dokonane na ludności cywilnej i jeńcach wojennych. Przypomina, że prestiżowy „Time” w 1938 roku, trzy lata po ogłoszeniu ustaw norymberskich, umieścił Hitlera na okładce jako człowieka roku. Wydobywa inne niewygodne prawdy i osadza je w szerokim kontekście społecznym, politycznym i historycznym.

Opowieść o tym, jak zmieniano i doskonalono czołgi – od prymitywnych, z dzisiejszej perspektywy dziwacznych pojazdów Mark V, przez groźne Tygrysy i Pantery, aż po współczesne Abramsy M1.

Richard Ogorkiewicz, uznany specjalista w dziedzinie broni pancernej, analizuje ponadstuletnią historię i ewolucję czołgów. Opowiada o mało znanych początkach tych maszyn w czasie I wojny światowej i ukazuje, jak stopniowo, wraz z rozwojem technologii, zyskiwały na znaczeniu.

W latach międzywojennych rozwój sił pancernych postępował powoli i dopiero sukcesy niemieckich formacji czołgowych na początku II wojny światowej zmusiły aliantów do zrewidowania konserwatywnych koncepcji dotyczących ich użycia. Notowany od tamtego momentu gwałtowny postęp w dziedzinie techniki wojskowej doprowadził do przeobrażenia czołgów w szybkie, odporne na pociski maszyny, którymi są dzisiaj.

Richard Ogorkiewicz (ur. w 1926 r. w Bydgoszczy, zm. w 2019 r. w Londynie) – profesor nadzwyczajny w Royal Military College of Science (obecnie Defence Academy of the United Kingdom), w latach 1972–2006 członek Rady Naukowej ds. Obronności brytyjskiego Ministerstwa Obrony, konsultant periodyku „Jane’s International Defence Review” i kurator Muzeum Broni Pancernej w Bovington.

Opowieść o intrygach, żądzy władzy i fanatyzmie. Historia ludzi uwikłanych w zdrady, bratobójstwa, perwersje seksualne. Z jednej strony kultura, z drugiej sztuki walki – oto dziedzictwo samurajów, pełnych sprzeczności wojowników i artystów.

Nie sposób wyobrazić sobie historii Japonii bez samurajów. W ciągu siedmiuset lat sprawowania rządów odcisnęli na Kraju Kwitnącej Wiśni niezatarte piętno. Kim byli? Nieznającymi strachu wojownikami czy pozbawionymi skrupułów politykami, którzy siłą podporządkowali sobie cały naród i wprowadzili dyktaturę wojskową? A może poetami, filozofami i malarzami, bezgranicznie przywiązanymi do ceremonii herbacianej i do zen, tak bardzo z nimi utożsamianego, że postrzeganego jako jeden z ich atrybutów?

Leonardo Vittorio Arena, włoski filozof, pisarz, znawca kultur i religii Wschodu, śledzi życie publiczne i prywatne samurajów od wyodrębnienia się tego stanu około XI wieku aż do wieku XIX, kiedy tytuły samurajskie zostały zniesione. Wyjaśnia, w jaki sposób ich obecność wpłynęła na dzisiejsze społeczeństwo japońskie.

Wspomnienia Rachel Roth włączają się w wielką opowieść świadków o Holokauście. Spisane w latach siedemdziesiątych XX wieku są wypełnieniem przyrzeczenia złożonego nieznajomej więźniarce na Majdanku i upamiętnieniem tych wszystkich, którzy bezimiennie cierpieli i ginęli. Rachel opowiada światu o tym, co przeżyła ona – ta, która cudem przetrwała, i co przeżyli ci, którzy umierali bici, zagłodzeni, rozstrzelani, zagazowani.

Rachel Roth przez całe życie przechowywała w domu bezcenną pamiątkę – rodzinne zdjęcie zrobione w warszawskim getcie latem 1941 roku. Wokół skromnego stołu zgromadziło się dwadzieścia jeden osób. Przeżyła tylko ona, dziewczyna na prawym skraju fotografii. Pozostali – jej mama, siostry i brat, dziadkowie i kuzyni – zginęli w łapankach w getcie, w transportach do obozów zagłady, w komorach gazowych.

Rachel Roth (nazwisko rodowe Rotsztejn, imię polskie Roma), urodzona w inteligenckiej rodzinie żydowskiej na warszawskiej Pradze, trafiła do getta, gdy była nastolatką. W ukryciu przeżyła tam powstanie. W lipcu 1943 roku została wywieziona do obozu na Majdanku. Następnie była więźniarką Auschwitz z numerem 48915. Wyzwolenia doczekała w obozie Bergen-Belsen.

Fascynująca opowieść o życiu legendarnego konstruktora, który przez cztery dziesięciolecia zbroił wojska monarchii austro-węgierskiej i Trzeciej Rzeszy. Zdobył też sławę jako twórca pojazdów wyścigowych i samochodów osobowych.

Uznawany za jednego z największych inżynierów XX wieku działających w przemyśle motoryzacyjnym, Ferdinand Porsche jest doskonale znany jako ojciec znakomitych i popularnych aut – na przykład Volkswagena Garbusa. W swojej niezwykłej karierze okazał się jednak równie pomysłowy jako projektant pojazdów i broni przeznaczonych dla wojska.
Porsche pracował na rzecz przemysłu zbrojeniowego przez całe półwiecze XX stulecia, od pierwszej dekady tego wieku przez lata I wojny światowej, kiedy był dyrektorem firmy Austro-Daimler, a następnie w latach 20. i 30., gdy zaangażował się w poważne projekty o charakterze konstrukcyjno-militarnym jako reprezentant koncernu Mercedes-Benz i innych przedsiębiorstw. Przez wszystkie lata II wojny światowej należał do grona czołowych konstruktorów niemieckich, a Adolf Hitler zwracał się do niego bezpośrednio, gdy zależało mu na broni, która mogła przechylić szalę zwycięstwa na stronę Wehrmachtu.

Karl Ludvigsen wnikliwie i szczegółowo relacjonuje karierę Porschego, prezentuje też jego najciekawsze projekty. Dowodzi, że ich autora zasłużenie zalicza się do najsławniejszych inżynierów swojej generacji.

Organizacja młodzieżowa NSDAP powstała w 1933 roku, tuż po przejęciu władzy w Niemczech przez nazistów. W Hitlerjugend otwarcie wyznawano darwinowską zasadę wyższości najsilniejszych, zachęcano do indywidualnego oraz zbiorowego sadyzmu, fizycznych i psychicznych tortur oraz wszelkich form znęcania się nad rówieśnikiem przez grupę. Przeprowadzano obowiązkowe testy na odwagę, które polegały m.in. na skakaniu z wysokości pięciu metrów do wody – bez względu na umiejętności pływackie, na wspinaczce po stromych ścianach skalnych bez odpowiedniego zabezpieczenia oraz wykonywaniu niekończących się serii przysiadów.

W tej książce autor analizuje nazistowskie metody indoktrynowania młodego pokolenia Niemców i manipulowania nimi przez państwo totalitarne. Prezentuje też sylwetki chłopców i dziewcząt, którzy opierali się tym zabiegom. Opisuje, jak Hitlerjugend wstrząsała podstawami tradycyjnej moralności, równocześnie utrzymując, że stoi na jej straży, oraz jak wyglądały odważne – lecz skazane na niepowodzenie – próby sprzeciwu. Podejmuje również refleksję na temat problemów związanych z przejściem członków pokolenia poddanego indoktrynacji na stronę wartości demokratycznych.

Tym pytaniem o współczesność i związane z nią niepokoje Michał Szułdrzyński rozpoczyna swoje rozważania poświęcone myśli prawicowej. Opartą na tradycji i więzi z przeszłością ideę osadza więc w dynamicznych realiach nowoczesnego świata. Zastanawiając się, czy w tak zmiennych warunkach wartości konserwatywne są nam jeszcze do czegoś potrzebne, odnosi się do aktualnych zjawisk społecznych – takich jak zanik religijności, dyskusje dotyczące zmian klimatycznych czy wokeizm – które w ostatnich latach organizują debatę polityczną zarówno w Europie, jak i w Stanach Zjednoczonych. Pomimo ideowego kryzysu prawicy autor dostrzega rozwiązania, które pozwolą jej stać się atrakcyjną odpowiedzią na nową rzeczywistość i jednocześnie uchronią ją przed radykalizmem oraz fanatyzmem.

Ta bezpośrednia relacja młodego żołnierza z okresu najbardziej zaciętych zmagań między Armią Czerwoną a Wehrmachtem podczas drugiej wojny światowej przybliża realia służby i taktykę strzelca wyborowego tamtego okresu. Jednocześnie – co trzeba wyraźnie zaznaczyć – jest to świadectwo historyczne reprezentanta radzieckiego systemu totalitarnego. Jewgienij Nikołajew służył w jednostce NKWD, usprawiedliwia więc wszelkie posunięcia komunistycznej Rosji. Nie kryje swej pogardy dla przeciwnika. Gloryfikuje radzieckiego żołnierza, który głodny i zmarznięty stawiał czoła wrogowi ukrytemu w wygodnych, wręcz komfortowych okopach połączonych przewodami telefonicznymi. Z dumą twierdzi, że rosyjski żołnierz odznaczał się swego rodzaju rycerskością, zabijając jedynie strzałami w głowę lub serce.

„Interesujący dokument historyczny prezentujący obraz pola walki, życia w oblężonym Leningradzie, żołnierskiej codzienności, służby snajpera i wreszcie wizję Związku Radzieckiego z perspektywy osoby z wewnątrz – reprezentanta systemu. Jeśli nie przeszkadza nam, że narracja będzie oparta na propagandowych bredniach, i będziemy potrafili wybrać z niej to, co przydatne do chłodnej analizy, możemy czytać bez przeszkód”. Mateusz Łabuz, WarHist.pl 

Jewgienij Adrianowicz Nikołajew, urodzony w 1920 roku w Tambowie. Jako młody mężczyzna pracował w teatrze przy projektowaniu dekoracji. We wrześniu 1940 roku został powołany do armii, gdzie trafił do oddziału strzelców wyborowych. W 1942 roku został przeniesiony do kontrwywiadu – pracował jako śledczy w strukturach Smiersz w swojej dywizji. Doszedł aż do Berlina i nawet złożył swój podpis na ścianie Reichstagu. Dosłużył się stopnia kapitana gwardii. Po wojnie pracował w gazecie „Tambowska Prawda”. Zmarł w 2002 roku.

Oto Polska po zmianie prawa aborcyjnego z 2020 roku. Piekło matek, córek, żon, narzeczonych, przyjaciółek. „Chcieli ze mnie zrobić taki żywy inkubator” – podsumowuje jedna z bohaterek książki. Inna dodaje:„Aborcja nie jest żadnym złotym środkiem, ale dziś nie ma ani wyboru, ani systemu”. 

Oto bohaterowie tej książki: Simo Häyhä, Ludmiła Pawliczenko, Bert Kemp, Wasilij Zajcew, Clifford Shore, Sepp Allerberger, Patrick Devin, Harry M. Furness, a także brytyjscy snajperzy z operacji Foxley i japońscy strzelcy wyborowi.

Aby zrozumieć w pełni, jak naziści zdołali osiągnąć swój cel w tak krótkim czasie, nie wolno skupiać się wyłącznie na osobie Hitlera, lecz należy poświęcić równie dużo uwagi osobliwemu, odpychającemu, niebezpiecznemu, a jednocześnie fascynującemu człowiekowi, jakim był Joseph Goebbels.

To zupełnie niezwykłe spojrzenie od wewnątrz na trudną niemiecką historię XX wieku pozwala na nowo przemyśleć wydarzenia, która na zawsze odmieniły losy świata.